Mağmın tərcüməçilər

22 May 2020, 16:44
22 May
2020
16:44
928
Yazıçı-publisist Ayxan Ayvazın tərcüməçilərlə bağlı yazdığı tənqidi yazı polemikaya səbəb olub. Kulis.az yazıda adı çəkilən qələm adamlarından biri, yazıçı-tərcüməçi Etimad Başkeçidin məsələ ilə bağlı yazısını təqdim edir.
Yaxşı bədii tərcüməçilərin sayı başqa ölkələrdə və xalqlarda da azdır, lap barmaqla sayılacaq qədər.
Əvvəla ona görə ki, bu sənəti universitetlərdə, dərnəklərdə və ya tərcümə nəzəriyyəsinə aid elmi əsərlərlə dolub-daşan kitabxanalarda öyrənmək mümkün deyil. Mən bir ara həşəmətli Slavyan Universitetində Tərcümə kafedrasının müdiri olmuşam və bunu havadan demirəm. Yəni, tərcüməçilik insanda anadangəlmə qabiliyyətin olmasını tələb edir. Başqa yaradıcı sahələrdə olduğu kimi...
İkincisi də, bədii tərcümə bütün tərcümə növlərinin ən çətinidir. Bunu mən demirəm, hamıya bəlli məsələdir.
Üçüncüsü, bizdə hələ ki, ruslarda, türklərdə, lap tutalım, gürcülərdə olduğu kimi, funksional tərcümə məktəbi formalaşmayıb deyə, dəyərləndirmə prinsipləri və etikası da yox dərəcəsindədir. Burada naşirlərin də günahı az deyil: onlar istedadlı, istedadlı olduğu üçün də çox zaman mağmın, öz haqqını istəməyə utanan adamlara istedadsız, amma sırtıq sənətkarlardan az pul ödəyə bilirlər.
Sivilizasiyaya qovuşmuş bütün ölkələrdə isə qonorar kəsilərkən, tərcümənin mürəkkəblik dərəcəsi, keyfiyyəti əsas götürülür və naşirlərin özləri bunda maraqlıdır. Əks halda «brend» adlar meydana çıxmaz və bu, oxucu kontingentini get-gedə səndən uzaqlaşdırar.
Ayrıca qeyd etmək istəyirəm ki, Dövlət Tərcümə Mərkəzi bütün bu reallıqları nəzərə alır və heç təsadüfi deyil ki, Azərbaycan tərcümə məktəbinin formalaşması məsələsində lokomotiv rolunda çıxış edir. Lakin bu məsələdə bütün aidiyyatı təşkilatların və qurumların əlini daşın altına qoyması lazımdır.
Dostlar, siz kitab tərcüməsindən danışırsınız, amma Azərbaycanda ən acınacaqlı, ağlamalı vəziyyət filmlərin tərcüməsi və dublyajı sahəsindədir.
Bilirəm, insanlarımızın çoxu bədii filmlərə türkcə və ya rusca baxır, amma lütfən özünüzü məcbur edin, arada bizim televiziyalarda nümayiş etdirilən filmələrə də baxın: bu filmlərin obrazları azərbaycanca deyil, türkcə və rusca da deyil, rəhmətlik Zəlimxan Yaqub demiş, moltanı dilində danışırlar.
Əsl müsibətdir. Filmlərin tərcüməsinin, dublyaj məsələlərinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı Prezidentin fərmanı var. Bu fərman çıxandan sonra Mədəniyyət Nazirliyi silsilə tədbirlər keçirdi, bütün telekanallardan dublyajla məşğul olan adamları vaxtaşırı Nizami kinoteatrında toplayıb, təlimlər keçdi. Təlim keçənlərdən biri də mən idim. Amma və lakin… Bütün danışılanlar elə orada qaldı: həmin su, həmin dibək.
Xəbər lenti
-
11:21“InvestAZ”-dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
11:00Mehriban Əliyevadan 8 Mart təbriki: “Siz “qadın” sözünün ucalığını ləyaqətlə qoruyursunuz” - FOTO
-
10:20“Şuşa Azərbaycanındır” deyən erməni qadın hədəfdə
-
10:14Şamaxıda Ağsaqqallar Şurasının hesabat-seçki konfransı keçirilib
-
14:12İnaraq yaşadıq və yaşayaraq inanırıq!
-
17:39İlham Əliyev: “Mən hökumətə xarici kreditləri götürməyi qadağan etmişəm”
-
15:16Qalib ölkə, yüksələn təhsil səviyyəsi və yeni çağırışlar…
-
22:59Paşinyan mühafizəsini Türkiyəyə əmanət edəcək - Sensasion xəbər
-
15:50İlham Əliyev İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının iclasında iştirak edir - FOTO
-
13:56ASGA könüllüləri fevral ayı ərzində NAYORA-nın təşkilatçılığı ilə reallaşan «İctimai Maarifləndirmə» layihəsində fəal iştirak ediblər - FOTOLAR
-
11:38Deputatın 1 illik hesabatı
-
12:266 övladını qoyub döyüşlərə qatılan Vətən müharibəsi iştirakçı
-
15:13Gənclər, biznes ideyalarınızı reallaşdırmaq üçün müraciət müddəti 28 mart tarixinədək uzadıldı
-
11:28Suraxanı rayonunda ağacəkmə aksiyası keçirildi - FOTOLAR
-
11:25Şamaxıda Heydər Əliyev Mərkəzində “Xocalı harayı” adlı tədbir keçirilib
-
11:18Mingəçevirin küçə və parklarının yaşıllıqları qorunacaq - SUVARMA ŞƏBƏKƏSİ ÇƏKİLİR
-
19:41Göygöl - Daşkəsəndə şəhid ailələri ziyarət edilir
-
17:11"Elə bir qurum yoxdur ki, orada nöqsan olmasın" - Azay Quliyev
-
13:27“InvestAZ”-dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
13:21İlham Əliyev “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi”nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak edib
-
13:15İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva dünyada ilk dəfə Bakıda yaradılan gəmi-muzeyinin açılışında
-
13:12İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva yeni gəmilərin istismara verilməsi mərasimində
-
13:04Xocalı soyqırımına həsr olunmuş video konfrans keçirilib - MİNGƏÇEVİRDƏ
-
11:26Şücaəti ilə tarix yazan qəhrəman şəhidimiz Cəlaləddin Fərhadov - FOTOLAR
-
17:29Diaspor təşkilatı Avstriyanın Federal kanslerini Xocalı soyqırımını tanımağa çağırıb
-
15:40Xocalı Soyqırımını “Unutmadıq, unutdurmayacağıq!”
-
15:37Son nəfəslərinə kimi evlərini ermənilərə təslim etməyən bir ailə dastan yazdı – Bu filmdə Xudayar da oxuyacaq
-
15:30Xocalı Soyqırımını “Unutmadıq, unutdurmayacağıq!”
-
13:15İlham Əliyevdən Fikrət Sadıxovla bağlı SƏRƏNCAM
-
11:43Avropa İttifaqı və UNFPA Azərbaycanda ataların uşağa qulluqda iştirakının təşviqi məqsədilə Atalar Məktəbləri yaradır
-
16:56İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana zəng etdi
-
16:10İlham Əliyev dövlət şirkətlərini sərt tənqid etdi
-
13:52İlham Əliyev iranlı jurnalistə irad bildirdi: “Dediyinizin arxasında durmalısınız”
-
12:18Xocalı faciəsinə həsr olunan “13” filmi təqdim edildi – VİDEO
-
12:12Gənclər təşkilatları Xocalı soyqırımı barədə həqiqətlərin təbliğinə səfərbər olublar - VİDEO
-
11:59Qarabağda tikiləcək yeni aeroportların yeri bəlli oldu - Prezident açıqladı
-
19:57“Xocalıya ədalət!” beynəlxalq maarifləndirmə kampaniyası çərçivəsində ağacəkmə aksiyası keçirilib - MİNGƏÇEVİRDƏ
-
19:49Xocalı soyqırımının 29-cu ildönümü ilə əlaqədar Şamaxıda onlayn formatda konfrans keçirilib - FOTOLAR
-
19:34ATƏT PA-da Xocalı canilərinin cəzalandırılması tələb edildi – VİDEO
-
17:30Xocalı: Tarixə Qayıdış adlı Anım tədbiri
07 Mart 2021
05 Mart 2021
04 Mart 2021
03 Mart 2021
02 Mart 2021
01 Mart 2021
28 Fevral 2021
27 Fevral 2021
26 Fevral 2021
25 Fevral 2021
Digər xəbərlər
-
MƏDƏNİYYƏT
“Pray for Ganja”
-
MƏDƏNİYYƏT
Bu dəfə Dədə Şəmşiri türk dünyasına nəvəsi təqdim etdi - NAHİD ŞƏMŞİR "ULUSAL KANAL"DA
-
MƏDƏNİYYƏT
Azərbaycanlı nazir qızının Fransa həyatı – Baninin nadir kadrları ilk dəfə AzTV-də
-
MƏDƏNİYYƏT
Qənirə Paşayeva şəhid mədəniyyət işçisinin ailəsi ilə görüşüb
-
MƏDƏNİYYƏT
DTX Cıdır düzündəki konsertin videosunu yaydı
-
MƏDƏNİYYƏT
Prezidentin tapşırığı ilə Azərbaycanın yeni mədəniyyət strategiyası hazırlanır
-
MƏDƏNİYYƏT
Hindistanın məşhur aktyoru Avinash Sachdev Azərbaycan haqqında film hazırlayıb – VİDEO
-
MƏDƏNİYYƏT
“İTİRDİYİM XOŞBƏXTLİK” (“Qarabağ hekayələri” silsiləsindən) özbəkcə nəşr olunub
-
MANŞET, MƏDƏNİYYƏT
Ağstafa Regional Mədəniyyət İdarəsi "Mətbuat Günü" münasibəti ilə videokonfrans keçirdi