"Heydər Əliyevə görə Göyçəlilər daha 23 il öz dədə-baba torpaqlarında yaşayıb-yaratdılar..."

"Şahidi olduğun bir əməl yaddaşda daha dərin iz qoyur, nəinki bu barədə deyilən min söz”
Ibsen Henrik, Norveç şairi və dramaturqu
Baharın gəlhagəl, qışın isə qaçaqaç günləri idi. İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasının Çəmbərək (Krasnoselo) rayonunun camaatı Novruz bayramı əhval-ruhiyyəsi ilə yaşayırdı. Yaşlılar çaşır yığmaq üçün ağır kürklərini çıxardıb yamaclara çıxmaq zamanını, uşaqlar isə əldən düşənədək üzmək üçün Göyçə gölünün suyunun isinişməsini gözləyirdilər. Rayon əhli adi günlərinin birini yaşayırdı. Mövsümün bu dövrü hər il belə olurdu bu yerlərdə.
1965-ci ilin ilk baharı da istisna deyildi.
Rayon rəhbərliyi də cari işlərlə məşğul idi. Rayon Partiya Komitəsinin katibi Kazım Əliyev səhər-səhər iş otağında daxil olan məktubları diqqətlə oxuyub müvafiq şöbələr üzrə tapşırıqlar verirdi. Telefon zəng çaldı. Birinci katib Əli Həsənovla birbaşa əlaqə telefonu idi.
- Buyurun, yoldaş Həsənov.
- Kazım, Ağbulaqdakı təsərrüfatlarla bağlı fikrini bilmək istəyirəm. Bir düşün, gələcəm sənin otağında danışaq.
Aralarında səmimi münasibətlər olsa da bir az gözlənilməz idi belə bir qeyri-formal zəng. Həm də axı Ağbulaq ərazisində müzakirə oluna biləcək xüsusi mövzu da yox idi.
Əli Həsənov özü Kazım Əliyevin otağına gəldi. Bir neçə dəfə Ağbulaq kəndinin adını çəkdikdən sonra gözləri ilə Kazım Əliyevi dəhlizə dəvət etdi. Hər ikisi dəhlizə çıxdılar. Əli Həsənov dedi:
- Günorta qonağımız olacaq. Bu yerlərin adamı deyil. Sizdə nahar edəcəyik. Səməndər bacıya de hazır olsun. Telefonla bir söz demə. İşdən tez gedərsən. Bizim evdə qulaq var (Əli Həsənov evində danışıqların izlənməsi üçün cihaz quraşdırıldığını nəzərdə tuturdu).
Heydər Əliyev və Əli Həsənov 1964
Qonağın kim olmasını soruşmazlar. Bu yerlərin qaydası belə idi. Günorta Kazım Əliyevin evi tərəfə "QAZ 69" markalı maşın yaxınlaşdı. Ev sahibi və Əli Həsənov qonağı eşikdə gözləyirdilər. Maşından hündür boylu, idmançı cüssəli, mavi gözlü, 40 yaşlarında bir adam düşdü. Əli Həsənovla görüşdü. Onlar tanış idilər. Daha sonra Kazım Əliyevlə əl sıxdı. Sonra diqqətlə Kazım Əliyevə baxdı. Həyətə daxil oldular. Gəlmə adam Əli Həsənovdan soruşdu:
- Haqqında danışdığın əməkdaşın bu adamdır?
Əli Həsənov təsdiq etdi. Otağa keçdilər. Səməndər xanım məcməidə xoruzpipiyi dəmlənmiş ətirli cayla içəri daxil oldu.
- Sizin tərəfdə kəklikotu çayı olmur?-qonaq gümrah səslə soruşub otağa çökmüş rəsmiyyətə bir sadəlik qatdı.
Az keçmiş Səməndər xanım bu dəfə kəklikotu çayını süfrəyə düzdü, yanında da İrəvan kətəsi. Ətirli qoxu otağı bürüdü. Çayın qonağın ürəyincə olması seziliridi. Qonaq tavana, divarlara göz gəzdirdi. Elə bil öz-özlüyündə nəyi isə götür-qoy edir, əllərini yuyurmuş kimi gah sağ əli ilə sol yumruğunu, gah da sol əli ilə sağ yumruğunu sıxırdı. Saatına baxdı:
- Yemək qalsın başqa vaxta. Çıxaq havaya, deyib ayağa qalxdı.
Səməndər xanıma minnətdarlığını bildirdi:
- Belə yerlərin kəklikotu dəmini içməyib gedə bilməzdim.
İdmançı görkəmli adam gəldiyi "QAZ 69"da, Əli Həsənovla Kazım Əliyev Volqada ermənilərin sıx məskunlaşdığı Orconikidze kəndini keçərək Şınıx dərəsi tərəfə, Azərbaycan SSR ərazisinə, Gədəbəyə, Mutu dərəyə, Köhnə Baş Keçidə üz tutdular. Bir qədər sonra maşınlar dayandı. Qonaq "Qoy, əməkdaşın bizi burada gözləsin”- dedi.
Əli Həsənov və Kazım Əliyev
Həsənovla qonaq aralanıb şumluğa tərəf yollandılar. Kazım Əliyev maşının yanında qaldı. Bir saat davam edən söhbətdən sonra qonaqla Birinci katib geri döndülər. Qonaq hər ikisi ilə görüşüb öz maşınına tərəf irəliləməzdən əvvəl Əli Həsənova sakit, lakin qətiyyətli səslə dedi:
- Yoldaşa da vəziyyəti izah et. Heç bir şeydən də çəkinməyin. Bir addım belə ata bilməzlər. Möhkəm dayanın.
"QAZ-69" uzaqlaşdı. Əli Həsənov qayğılı görünürdü, başını bulayıb Kazım Əliyevə dedi:
- Bu adam bizi böyük bəladan qurtarmağa gəlib. Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin rəis müavini Heydər Əliyevdir. Bakıdan Naxçıvana, oradan da maşınla birbaşa bizim rayona gəlib. Qonşularımız dinc durmurlar.
İki gün sonra rayonda görünməyən hadisələr yaşandı. Çəmbərəkə Moskvadan DTK-nın nümayəndələri gəldilər. Sovet rəhbərliyi milli məsələyə və millətçiliyin hər hansı bir təzahürünə çox həssas yanaşırdı. Rayonun ДОСААФ (Добровольное Общество Содействия Армии, Авиации и Флоту) "Ordu, Aviasiya və Donanmaya Könüllü Yardım Cəmiyyəti”nin binasındakı silah otağından yoxa çıxmış silahlar Moskvadan gələn komissiya tərəfindən Orconikidze ermənilərindən yığıldı. Məhdud sayda adama məlum idi ki, oradan və rayon milis şöbəsinin silah saxlanılma otağından "itmiş” silahlar əvvəlcədən hazırlanmış plana əsasən ermənilərə paylanıbmış.
Aprelin 24-ü, qondarma "erməni soyqırımı” günündə Yerevandan gəlmiş dəstə ilə yerli millətçilər təxribatlar törədərək Gədəbəyin Şınıx dərəsinin Orconikidzeyə yaxın kəndlərində və Krasnoselonun Ardanış, Şorca və Ağbulaq kəndlərində azərbaycanlıları qırmağı planlaşdırmışdılar.
Qeyd etmək yerinə duşər ki, qondarma "erməni soyqırımının” 50 illiyi ərəfəsində Qərbdə, o cümlədən Latın Amerikasında və Yaxın Şərqdə yaşayan ermənilər Türkiyə əleyhinə genişmiqyaslı terror aksiyalarına start verməyi qərara aldılar. Ondan əvvəl isə Azərbaycanda və Ermənistanda azərbaycanlılara qarşı silsilə təxribatlar planlaşdırılırdı. Erməni lobbisinin təzyiqləri qarşısında aciz qalan Sovet rəhbərliyi prinsipsizlik nümayiş etdirərək 1965-ci ildə "soyqırımla” bağlı Yerevanda məhdud çərçivədə tədbir keçirilməsinə icazə verdi. Əslində bu aqressiv erməni milliyətçiliyinə SSRİ məkanında da əl-qol açmağa imkan yaratdı.
Əli Həsənov
…..Söhbətin əvvəlinə qayıdaq. Krasnoseloda dindirmələr, sorğu-suallar başladı. Rayonun partiya-sovet və hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri də Moskvadan göndərilmiş xüsusi komissiya tərəfindən şübhəlilər qismində təhqiqata cəlb olundular. Yerli milis şöbəsinin rəisi mayor Qaleçyan xüsusilə narahat görünürdü. Əsaslar isə ciddi idi. Əvvəllər də azərbaycanlılara qarşı nifrətini gizlətməyən Qaleçyanın dinc əhalinin əmin-amanlığını qorumaq əvəzinə terror şəbəkəsinin əsas əlaqələndiricisi olması üzə çıxmışdı.
Rayonda müxtəlif şayiələr yayılmağa başladı. Artıq rayon camaatı terror şəbəkəsinin Yerevana, oradan da xaricə uzanmasını müzakirə edirdi. Moskva komissiyasının rayonda işinin ikinci günü isə Qaleçyanın öldürüldüyü xəbəri yayıldı. Rəsmi versiya "özünəqəsd” oldu. Qaleçyanın kabinetində ağzının içinə atəş açılmışdı. Kriminal aləmdə ağzından söz qaçıran şəbəkə üzvləri belə cəzalandırılır. Bu ölüm əslində Moskva komissiyasının da işinə yaradı. Şəbəkənin əsas təşkilatçıları və üvzləri nə bilindilər, nə də həbs olundular.
...... Bu gerçək hadisə Heydər Əliyevin həyatından olan epizodik bir andır. Yüzlərlə, minlərlə soydaşımızı xilas edən an. Göyçəlilər daha 23 il öz dədə-baba torpaqlarında yaşayıb-yaratdılar. Əli Həsənov daha 4 il Birinci katib işlədi. Daha sonra İrəvanda rəhbər vəzifələrdə işləsə də, artıq o, ermənilərin qəzəbinə tuş gəlmişdi. Onun erməni siyasi dairələri tərəfindən təqibləri başlanmışdı, hər an şərlənərək həbs edilməsi zaman məsələsi idi. Heydər Əliyev bu vətənpərvər azərbaycanlı kadrı erməni şovinizminin cəngindən xilas edərək Azərbaycana dəvət etdi və o, Azərbaycanda məsul vəzifələrdə çalışdı. Həsənovdan sonra azərbaycanlıların böyük əksəriyyət təşkil etdiyi Krasnoseloda bir daha birinci şəxs postuna Azərbaycan türkü təyin edilmədi.
O dövrün gerçəkliyi elə idi ki, Anti-Azərbaycan Sovet rejiminin sərt qadağaları çərçivəsində Heydər Əliyevin belə fədakarlıqlarından xalqımızın xəbəri olmurdu, amma az sayda bilənlər Azərbaycan xalqının böyük oğlunun belə əməllərini daim minnətdarlıqla xatırlayırlar.
Nə yaxşı ki, həmfikrim, Göyçəli həkim Hüseyn Hüseynov kimi həmin hadisələrin canlı şahidləri həyatdadır. (modern.az)
Tahir Kərimov,
Diplomat, Harvard Universitetinin məzunu,
Mərhum Prezident Heydər Əliyevin şəxsi tərcüməçisi
Xəbər lenti
-
18:10Laçındakı müharibə iştirakçılarının xatirə kompleksini kim dağıdıb?
-
12:16Yeni Türk Əsrinin qədəmləri mübarək! - LALƏ AZƏRTAŞ YAZIR
-
21:47“Azərlotereya”nın bir qrup əməkdaşı “Heydər Zirvəsi”nə yürüş edib - VİDEO
-
11:23“İlham Əliyev Moskvada Paşinyanı olduqca mükəmməl arqumentlərlə susdurdu”– Elşən Musayev
-
11:20Ulu öndər Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş "Baku Sailing Regatta 2023” keçirilib
-
14:51“Müstəqillik bir dövlətin ən böyük sərvətidir” – Elşən Musayev
-
12:14İki erməni diversant saxlanıldı, təxribatın qarşısı alındı - RƏSMİ
-
17:08“Şampan” dövrü bitdi: QHT Agentliyini şantaj edənlər nə istəyir?
-
13:02“Laçın rayonda nəzarət-keçid məntəqəsinin yaradılması yalnız siyasi deyil, eyni zamanda, iqtisadi əhəmiyyətə malikdir” - TƏHLİL
-
11:09QHT Agentliyi "Qərbi Azərbaycanlıların Qayıdış Konsepsiyasının” icrasına ictimai dəstəyin verilməsinə dair qrant müsabiqəsinin qaliblərini elan etdi - SİYAHI
-
11:07QHT Agentliyi “Heydər Əliyev İli”nə həsr olunan qrant müsabiqəsinin qaliblərini elan etdi - SİYAHI
-
11:05QHT Agentliyi 2023-cü il kiçik qrant müsabiqəsinin qaliblərini elan etdi - SİYAHI
-
10:58Xilaskar və qurucu Lider!
-
17:14Yağış altında rəqsi ilə diqqət çəkən müğənni kimdir? - Video
-
12:2428 may - gen yaddaşımıza həkk olunmuş mübarək gün!
-
21:43“Media savadlılığı və dezinformasiya ilə mübarizə” mövzusunda keçilən təlim proqramı yekunlaşıb
-
19:49SON DƏQİQƏ: Sinan Oğan qərarını açıqladı
-
18:13“Media savadlılığı və dezinformasiya ilə mübarizə” mövzusunda təlim proqramına başlanılıb
-
18:03"Bu fikirlər həqiqəti əks etdirmir və böhtan xarakterlidir" - AÇIQLAMA
-
14:45"Bəli, Azərbaycanın 86 min 600 kvadrat kilometr ərazisinə Qarabağ da daxildir" - Paşinyan
-
11:05“InvestAZ”-dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:26"Bakı Şəhər Təhsil İdarəsinin elan etdiyi Olimpiada ideya oğurluğudur " - FAKTLAR DANIŞIR
-
00:027NEWS.az saytı 9 yaşını qeyd edir
-
18:05“Bu məfkurə Azərbaycanın müasir dünyada bir millət və bir dövlət kimi yerini müəyyən etdi” - TƏHLİL
-
13:30Ulu Öndərə həsr edilən Gənclər Festivalı keçirilib
-
12:46“İlham Əliyev Ulu Öndər Heydər Əliyevin ən böyük arzusunu reallığa çevirdi” - TƏHLİL
-
18:29Mingəçevir Dövlət Universitetində “Heydər Əliyev xatirələrdə” adlı tədbir keçirilib
-
18:03“Nemezis” abidəsinin sökülməsi ilə bağlı Ermənistana təzyiqlər gücləndirilməlidir
-
14:31Naxçıvan “ASAN xidmət” mərkəzinin açılışı olub
-
12:39Bakıda 16-cı Azərbaycan Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı sərgisi keçirilir
-
21:57"Müstəqil həyata sağlam inteqrasiya” layihəsi uğurla yekunlaşıb
-
14:17Sabah Bakıda XVI Azərbaycan Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı Sərgisi öz işinə başlayır
-
09:41Ermənistan xüsusi xidmət orqanları ilə məxfi əməkdaşlığa cəlb olunmuş şəxslər ifşa ediliblər - VİDEO
-
09:54"KHUR Side" restoranında şəhid analarına diqqət davam edir - ANALAR GÜNÜNDƏ
-
11:21Brüsseldə İlham Əliyev və Şarl Mişel arasında ikitərəfli görüş başlayıb - YENİLƏNİB + VİDEO
-
17:12Ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş futbol turnirinə start verildi - MİNGƏÇEVİRDƏ
-
19:12“Azərbaycan deyəndə…” adlı Gənclər Konfransı keçirilib
-
17:12Nazir Məcnun Məmmədov Göyçayda vətəndaşları qəbul edib
-
16:57Mingəçevir Şəhəri İcra Hakimiyyəti və Azərbaycan Texniki Universiteti arasında müqavilə imzalandı
-
14:26QHT sədri: Əfv Sərəncamı humanizmin, inamın və etimadın göstəricisidir
Digər xəbərlər
-
MANŞET, TƏHLİL
Azərbaycan-Tacikistan əlaqələri ölkəmizin Mərkəzi Asiya dövlətləri ilə münasibətlərində önəmli yer tutur
-
MANŞET, TƏHLİL
Azərbaycanda müasir dövlətçilik ənənələrinin əsası Heydər Əliyev dönəmində qoyulub
-
MANŞET, TƏHLİL
Şuşasız 28 il: Xəyanət, qeyri-bərabər döyüş və hiylə
-
MANŞET, TƏHLİL
"Heydər Əliyevə görə Göyçəlilər daha 23 il öz dədə-baba torpaqlarında yaşayıb-yaratdılar..."
-
MANŞET, TƏHLİL
Cahangir Əsgərova da bəd xəbər – AZAL-la bağlı ilginc gəlişmə...
-
MANŞET, TƏHLİL
Zakir Qaralov və Fikrət Məmmədovun diqqətinə: “Bu hakimlər “günahkarın səsini kəsmək üçün günahsızın başını kəsirlər” – FAKTLARA SÖYKƏNƏN ARAŞDIRMA
-
MANŞET, TƏHLİL
Paşinyan Qarabağı ikinci dəfə işğal etmək istəyir
-
MANŞET, TƏHLİL
Paşinyanın qorxunc şeytan layihəsi və Vaşinqtonun Qarabağ tələbi - Qeqamyan HƏR ŞEYİ AÇDI
-
MANŞET, TƏHLİL
"Siyasi mübarizə Ermənistanın məhvinə səbəb olacaq" - Erməni ekspertlər