Məktəbdə baş verən hadisə cəmiyyətimiz, təhsilimiz üçün xəbərdarlıq siqnalı kimi dəyərləndirilməlidir - Təranə Paşayeva
06 Oktyabr 2022, 15:51
06 Oktyabr
2022
15:51
364
Son günlərdə Bakı şəhərində yerləşən məktəblərdən birində baş verən xoşagəlməz hadisə yəqin ki, hər birimiz tərəfindən heç də xoş hal kimi qarşılanmadı. Məktəb şagirdinin öz sinif yoldaşını o cür formada döyməsi, bullinqə məruz qoyması videosu qısa zamanda sosial şəbəkələr və informasiya portallarında yayıldı, cəmiyyət tərəfindən haqlı etirazlara səbəb oldu.
Əslində bu hadisə məktəblərdə baş verən ilk hadisə deyil. Bir çoxumuz əslində bu və bu kimi bənzər hallarla məktəbdə oxuyarkən qarşılaşmışıq. Sadəcə indi texnologiyaların inkişafı və sosial şəbəkələrin qlobal səviyyədə istifadəsi nəticəsində bəzi hallarda bu cür neqativ halların işıqlandırılması nəticəsində məlumatlı oluruq.
Məlum hadisə ilə bağlı aparılan ilkin araşdırmalar və hadisə baş verən məktəb şagirdlərinin, müəllimlərin açıqlamaları nəticəsində məlum olur ki, digər tərəfi bullinqə məruz qoyan şagirdin ailəsində münasibətlər heç də xoş olmayıb. Təbii ki, qeyd etdiyim amilllər onu sinif yoldaşını döyməsinə haqq qazandırmır, amma yeniyetməlik dönəmini və ailədə olan problemləri nəzərə alsaq, bu kimi halların gələcəkdə də baş verməsi istisna edilmir.
Digər tərəfdən şiddətə məruz qalan şagirdin videosunun qısa zamanda yayılması ona fiziki travmalarla yanaşı psixoloji travmalar yaşamağa da səbəb oldu. İstər məktəbdə öz sinif yoldaşlarının gözü önündə döyülməsi, istərsə də videosunun ölkə ərazisində yayımlanmasının yeniyetmə yaşında bir şagirdə hansı psixoloji təsirlər edəcəyini təsəvvür etmək o qədər çətin deyil.
Ümumiyyətlə bildirməliyəm ki, bugün məktəblərdə bir sıra şiddət növü ilə qarşılaşa bilirik. Ağırlıq dərəcəsinə görə yüngül və ağır dərəcəli olan şiddət növləri hər iki halda xoş olmayan nəticələrə gətirib çıxarır. Şagird-şagird və ya müəllim-şagird arasında baş verən, rast gəlinən şiddət növlərinin bəzilərinə nəzər yetirək.
Fiziki cəza – Bu qəsdən və ya düşünülməmiş şəkildə birinin digərinə reaksiyası ola bilər. Şagirdlərin bir-birini itələməsi və ya vurmasını nümunə göstərə bilərik.
Tiranlıq və ya zorbalıq – Bunu edənlərin bir çoxu aqressiv və güc tətbiq etməyə meyilli olurlar. Gücə əl atmayanlar isə daha çox emosional təzyiq göstərə bilir. Hər iki halda zorakılığın qorxusu və narahatlığı bəzi uşaqların məktəbə getməməsinə və ya özləri zorakılığa əl atmalarına səbəb olur.
Qorxutmaq, təhqir etmək – Fiziki zorakılıqla hədələmək və ya digər tərəfin əşyalarını sındırmaq, istehza və ya təhqir etməklə alçaltmaq vəziyyətidir. Bu hallar təkcə məktəbdə deyil, gündəlik həyatımızda mütəmadi qarşılaşdığımız şiddət növüdür.
Abstraksiya – Bir şagirdin həmkarları ilə əlaqələrini məhdudlaşdırmaq, fiziki məhdudluğa gətirmək vəziyyətidir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz şiddət növləri daha çox eşitdiyimiz və gördüyümüz hallardır. Bu kimi halların azaldılması üçün daha geniş, dərin və kompleks araşdırmalar, işlər həyata keçirilməsi labüddür.
Əslində məlum hadisənin baş verməsi və onun yayılması cəmiyyətimiz, təhsilimiz üçün xəbərdarlıq siqnalı kimi dəyərləndirilməlidir. Xüsusilə burada əsas yük, məsuliyyət direktor və müəllimlərin, o cümlədən məktəb psixoloqlarının üzərinə düşür. Şagirdlərin günlərinin əsas hissəsini məktəblərdə keçirdiyini nəzərə alsaq, müəllimlər bu kimi hallarla qarşılaşmamaq üçün xüsusilə diqqətli olmalıdır. Hansısa bir şagirddə şiddətə meyillilik, aqressiya və ya digər məqamları görüb, hiss edərlərsə bu barədə direktor, məktəb psixoloqu və ailəsinə xəbər verməlidirlər. Həmin şagirdlə sərt və ya ciddi şəkildə deyil, sakit və anlaşıqlı formada profilaktik söhbət edilməli, onu narahat edən məqamları dinləməli, etdiklərinin yalnış olduğunu və hansı fəsadlar törədəcəyini başa salınmalıdır. Bundan savayı həmin şagirdin ailəsi ilə mütəmadi əlaqədə olmalı, görüşlər keçirilməli, şagirdin öz ailəsi və yaxınlarına olan münasibətləri də araşdırılmalıdır.
Təbii ki, hər bir şagirdə tək-tək zaman ayırmaq mümkün deyil, buna görə də burada müəllim-valideyn-məktəb psixoloqundan ibarət şəbəkənin formalaşması labüddür.
Məlum videonu gördükdən sonra bildirməliyəm ki, əslində orda iki şagirdlə deyil, həmin sinifdə olan bütün şagirdlərlə görüşülüb danışılmalıdır. Videoya diqqətlə baxsaq, orda olan şagirdlərdən heç birinin hadisə reaksiya verməməsi, onları aralamaması və hətta bəzi şagirdlərin təşviqedici fikirlər söyləməsi ona əsas verir ki, həmin şagirdlər müxtəlif formada psixoloji narahatlıqlarla üzləşiblər.
Bu kimi hallarla üzləşməmək üçün ilk öncə direktor və müəllimlər daha çevik və operativ davranmalı, baş verən hadisəni gizlətmək əvəzinə, onu lazım gələrsə tərəflərin ailələri ilə birgə həll etməli, məktəb psixoloqu və digər mütəxəssislərlə birgə çalışmalı, valideynlərlə görüşləri daha qısa zamanda və mütəmadi şəkildə reallaşdırmalı, ehtiyac olarsa aidiyatı qurumlardan yardım almalıdırlar. Bundan savayı valideynlər də həmçinin ailə münasibətlərində daha diqqətli olmalı, hər hansı bir mübahisə və anlaşılmazlıq baş verdikdə, daha sakit və övladlarından kənarda həll etməli, övladlarının təhsil aldığı məktəb müəllimləri və sinif rəhbəri ilə sıx əlaqədə olmalı, hər zaman övladının yanında olduğunu hiss etdirməli, onlarla birlikdə vaxt keçirməlidirlər.
Sonda bunu da qeyd edim ki, istər şiddətə məruz qalan, istərsə də şiddət göstərən hər iki şagird bizim vətənimizin övladıdır və onlar sabah vətənimizin keşiyində duracaq. Onların timsalında ölkəmiz, xalqımız üçün gələcəyin layiqli vətəndaşın formalaşması, sağlam cəmiyyətin qurulması uğrunda hər birimiz öz dəstəyimizi göstərməliyik.
Təranə Paşayeva
"Loqos” Psixoloji və Nitq İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri
"Psixoloji Xidmət və Tədqiqatlar Mərkəzi” İctimai Birliyinin sədri
Psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Xəbər lenti
-
17:52COP29 ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin üçüncü iclasında mühüm məsələlər müzakirə olunub
-
12:53Bakı Konfransı-COP29 Tərəflər Konfransı tarixində ən nümunəvi tədbirlərdən biri olacaqdır -4-cü yazı
-
11:31Deputat: “Əli Kərimlidən soruşan lazım ki, ay bədbəxt, nə düşmüsən bu Şvabenin arxasına? — “Ayı potası anasının arxasınca düşən kimi...”
-
11:04Səbail MKS-nin Mərkəzi Kitabxanasında Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib
-
18:31O boyda parlament gör kimlərin ümidinə qalıb…
-
14:41Akademik Zərifə Əliyeva Azərbaycan oftalmologiya elmini dünyada tanıdıb
-
14:36Hikmət Hacıyevdən minalanmış ərazilərlə bağlı açıqlama
-
15:17Deputat ABŞ-ı və Avropanı ağ yuyub qara sərdi: “Sizin qarnınızın ağrısı başqadır!”
-
11:19Naxçıvanda “QHT-lərin IV İnkişaf və Mübadilə Proqramı” keçiriləcək
-
10:56Azərbaycanın Qlobal İqlim Dəyişikliklərinə verdiyi töhfələr (3-cü yazı)
-
16:42Qan donorluğu və irsi qan xəstəliyi ilə bağlı maarifləndirici tədbir təşkil olunub
-
10:24ASAN könüllülərinin “Qarabağ” mədəniyyət sərgisi baş tutub
-
18:04Xankəndidə ilk körpə dünyaya gəlib
-
17:59Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırılıb - FOTO
-
17:37Kibercinayətkarlığa qarşı mübarizədə ictimai maarifləndirmə məsələləri müzakirə edilib
-
12:45Qazaxın işğaldan azad edilən kəndlərindən görüntülər - Erməni postları sökülür
-
12:42Prezident Rusiyada səfərdədir (FOTO)
-
12:39"Bilim Bakı"nın şagirdləri növbəti uğura imza atıblar
-
10:45Dörd kəndin qaytarılması ilə sülh prosesi real fazaya keçdi - ŞƏRH
-
18:12Oxuduğu məktəbdə adı əbədiləşən şəhidin atası: “Sanki atasını qarşılayır” - VİDEO
-
12:59Aygün Əliyeva “Mir Şahinin vaxtı”nda: "Bizə yalnız effektiv nəticələr lazımdır"
-
11:37Deputat Ramil Həsən Ucarda seçicilərlə görüşdü
-
13:12Oslo Bəyannaməsi insan inkişafının təmin olunmasında yeni çağırışları ortaya qoyur ŞƏRH
-
16:52“Əli Kərimli “siyasi poçtalyon” funksiyasını üzərinə götürərək mitinqi anons edir” - DEPUTAT SƏRT DANIŞDI
-
12:54“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:27Şəhid və yaralıların olması barədə saxta xəbər yayanlar tutulub –DTX və MEDİA-dan BİRGƏ AÇIQLAMA
-
10:11“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
-
10:47Prezidentin o israrının ilginc səbəbi - görüş niyə təxirə salınmadı?
-
11:35Ermənisayağı “iqtisadi sıçrayış”
-
13:23ABŞ-Aİ-Ermənistan görüşü xüsusi məqsədlərə hesablanıb - Deputat
-
15:07Aİ, ABŞ və Ermənistanın təhlükəligörüşü - İrəvan üçün tələ...
-
10:37Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Ramil Həsənin 1 illik HESABATI
-
17:20Dayanıqlı inkişafa töhfə verən ali təhsil ocağı
-
09:25Hikmət Hacıyev NATO-nun sabiq Baş katibi Rasmussenlə bağlı paylaşım edib
-
09:19"MİNGƏÇEVİR DÖVLƏT UNİVERSİTETİ MODERNLƏŞDİRMƏ YOLUNDA" KİTABI HAQQINDA XOŞ TƏSÜRATLAR
-
12:574 fəsil dəniz mövsümü olan şimal adası
-
15:20“Əlbət ki, məlum terror öncədən planlaşdırılıb...” – Elşən Musayev
-
17:04Beynəlxalq Daun Sindromu Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
-
14:18Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
13:132024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
03 May 2024
01 May 2024
28 Aprel 2024
26 Aprel 2024
25 Aprel 2024
24 Aprel 2024
23 Aprel 2024
22 Aprel 2024
20 Aprel 2024
19 Aprel 2024
18 Aprel 2024
16 Aprel 2024
09 Aprel 2024
07 Aprel 2024
06 Aprel 2024
03 Aprel 2024
30 Mart 2024
29 Mart 2024
28 Mart 2024
26 Mart 2024
25 Mart 2024
23 Mart 2024
19 Mart 2024
18 Mart 2024
Digər xəbərlər
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
GÜNDƏM, SOSİAL
2024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Risk etməyin, 50-50 içmisinizsə, *5050-yə zəng edin!
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Deputat Ramil Həsən Bağırbəyli kəndində seçiciləri ilə görüşüb
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Laçında əlverişsiz hava şəraitində azan Azərbaycan hərbçisi Ermənistandan Bakıya gətirilib
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Deputat: Antalya Forumundan Ermənistanın regionda sülhün bərpasında ciddi məsuliyyət daşıdığına bir daha əmin olduq
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Xocalı şəhidləri Polşadakı katolik kilsəsində anılıb - Foto/Video
-
GÜNDƏM, SOSİAL
"D&P Perfumum”dan Sevgililər gününə özəl kampaniya: 45 MANAT YOX, CƏMİ 25 MANAT
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Mingəçevir əhalisinin seçimi bəllidir: BİR DAHA İLHAM ƏLİYEV