Təranə Paşayeva: “Baş verən hadisə cəmiyyət üçün xəbərdarlıq siqnalı kimi dəyərləndirilməlidir”
02 Dekabr 2022, 14:12
02 Dekabr
2022
14:12
369
Cəmiyyət olaraq son günlərdə yeniyetmə və gənclər arasında baş verən münaqişələr, o cümlədən bu xoşagəlməz hadisələrin nəticələri hər birimizi narahat etməyə bilməz. Xüsusilə bir neçə gün öncə idman yarışlarından birində 20 yaşlı gənc və 16 yaşlı yeniyetmə arasında baş verən hadisədən hər birimiz xəbərdarıq. Kiçik bir mövzuda söz davası ilə başlayan münaqişə daha da böyüyərək sonda 16 yaşlı yeniyetmənin bıçaqlanması və qətli ilə nəticələndi. Bu hadisə ictimaiyyət arasında böyük ajiotaj yaratdı və hər birimizin üzüntüsünə səbəb oldu. Bununla yanaşı ötən gün Gəncə şəhərində iki ali təhsil müəssisəsinin tələbələri arasında oyun zamanı baş verən kütləvi dava da sosial şəbəkələr və media orqanlarında sürətli şəkildə yayılmağa başladı. Doğrudur, bu hadisədə ölüm və ya ciddi xəsarət olmasa da, baş verən bucür hadisələr əslində xəbərdarlıq siqnalı oldu.
Bir psixoloq kimi qeyd etməliyəm ki, yeniyetmə və gənclik dövrü digər yaş dövrləri ilə müqayisədə daha mürəkkəb və diqqət edilməli məqamdır. Digər tərəfdən bu dövrlərdə insan psixologiyasında ciddi dəyişikliklər müşahidə olunur, hətta psixi xəstəliklər belə ortaya çıxır. Keçid dövründə həmin şəxslərdə davranışlar gözlənilmədən dəyişə bilir, hər zaman sakit olan insanlarda aqressiv, depressiv hallar ortaya çıxır, başqa sözlə həmin şəxslərdə tamamilə dəyişkənliklər müşahidə edilir. Davranışların gözlənilməz istiqamətdə dəyişməsi, aqressivliyin həddən artıq artması, dərs müvəffəqiyyətinin çox düşməsi, zərərli vərdişlərə meyilliyin yaranması yeniyetmələrin ailələri, mühiti xəbərdarlıq siqnalı daşımaqdadır.
Simptomlar ağırlaşdıqda insanın düşüncələrindən biri də özünə zərər vermək, intihara meyilliyin yaranmasıdır. Təbii ki bu proses heç bir zaman anidən özünü göstərmir. Qarşısı zamanında alınmadıqda və lazımi müdaxilələr edilmədikdə, həmin şəxslər həm özünə, həm də ətrafdakılara zərər verə bilirlər.
Təəssüf ki, məktəbi bitirən, universitetdə və ya kollecdə təhsil alan tələbələr bir çox ailələr sərbəstlik, azadlıq verir və öz ayaqları üzərində dura biləcəklərinə arxayın olurlar. Əlbəttə ki, gənclərə sərbəstlik vermək təqdirəlayiqdir, lakin hər zaman sıx ailə və valideyn nəzarətində olan bir gəncin birbaşa həyata atılması onun sonunun yaxşı olacağına qarant vermir. Nəzərə alsaq ki, bugün ölkəmizdə daha çox ali təhsil müəssisələri Bakı şəhərində yerləşir və təhsil alan tələbə gənclərin böyük bir hissəsi region gəncləridir, onlar üçün adaptasiya daha da çətin olur. Bu da bəzi hallarda sonda heç kimə arzu etmədiyimiz hallarla nəticələ bilir.
Yenidən qayıtsaq bir neçə gün öncəki qətl hadisəsinə, öldürən gəncin atasının münasibətini diqqətlə analiz etsək, əslində hadisəyə qədər həmin gəncin mühitini təsəvvür etmək o qədər çətin. Əməkdar məşqçi fikirlərində övladını idmançı kimi formalaşdırsa da, onu cəmiyyətə tam hazırlamamağının, nəticədə ölən yeniyetmənin və öz ailəsinin çırağının sönməsinin acısını, peşmançılığını çəkdiyini görə bilərik.
Hadisə zamanı ən çox verilən sullardan biri də yeniyetməni öldürən gəncdə bıçaq olması məsələdi oldu. Çox təəssüf ki, bugün yeniyetmə və gənclərin heçdə az olmayan qismində "soyuq silah” kimi bildiyimiz vasitələr vardır və onlar bu alətləri üzərlərində gəzdirirlər.
Aparılan araşdırmalar zamanı onların əksəriyyəti bunu özlərini müdafiə etmək və ya öz güclərini göstərmək, qarşı tərəfi qorxutmaq məqsədilə gəzdirdiklərini bildirərək özlərinə haqq qazandırırlar. Amma nə deyilməsi və ya necə olmasından asılı olmayaraq, "soyuq silah”ın üzərində olması hər hansı baş verən münaqişənin sonunda xoşagəlməz hadisənin baş verməyəcəyini sübut etmir. Nəzərə almalıyıq ki, bu tip xoşagəlməz hadisələr hər birimizin başına gələ bilər və cəmiyyət olaraq narahatlığımızı ifadə etməliyik.
Təbii ki, bu cür mənfi hadisələrin qısa zamanda birbaşa qarşısını almaq qeyri-mümkündür. Lakin planlı və uzunmüddətli fəaliyyətlərlə müsbət nəticələrə nail olmaq olar. Bu fəaliyyətdə isə hər birimiz yaxındaş iştirak etməliyik. Bugün aidiyatı qurumlar müəyyən tədbirlər həyata keçirirlər, digər tərəfdən ictimai birliklər, bu sahədə fəaliyyət göstərən təşkilatlar və cəmiyyət olaraq hər birimiz bu məsələ fəal olmalı, öz dəstəyimizi göstərməliyik.
Təranə Paşayeva
"Loqos” Psixoloji və Nitq İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri
"Psixoloji Xidmət və Tədqiqatlar Mərkəzi” İctimai Birliyinin sədri
Psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Xəbər lenti
-
17:52COP29 ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin üçüncü iclasında mühüm məsələlər müzakirə olunub
-
12:53Bakı Konfransı-COP29 Tərəflər Konfransı tarixində ən nümunəvi tədbirlərdən biri olacaqdır -4-cü yazı
-
11:31Deputat: “Əli Kərimlidən soruşan lazım ki, ay bədbəxt, nə düşmüsən bu Şvabenin arxasına? — “Ayı potası anasının arxasınca düşən kimi...”
-
11:04Səbail MKS-nin Mərkəzi Kitabxanasında Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib
-
18:31O boyda parlament gör kimlərin ümidinə qalıb…
-
14:41Akademik Zərifə Əliyeva Azərbaycan oftalmologiya elmini dünyada tanıdıb
-
14:36Hikmət Hacıyevdən minalanmış ərazilərlə bağlı açıqlama
-
15:17Deputat ABŞ-ı və Avropanı ağ yuyub qara sərdi: “Sizin qarnınızın ağrısı başqadır!”
-
11:19Naxçıvanda “QHT-lərin IV İnkişaf və Mübadilə Proqramı” keçiriləcək
-
10:56Azərbaycanın Qlobal İqlim Dəyişikliklərinə verdiyi töhfələr (3-cü yazı)
-
16:42Qan donorluğu və irsi qan xəstəliyi ilə bağlı maarifləndirici tədbir təşkil olunub
-
10:24ASAN könüllülərinin “Qarabağ” mədəniyyət sərgisi baş tutub
-
18:04Xankəndidə ilk körpə dünyaya gəlib
-
17:59Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırılıb - FOTO
-
17:37Kibercinayətkarlığa qarşı mübarizədə ictimai maarifləndirmə məsələləri müzakirə edilib
-
12:45Qazaxın işğaldan azad edilən kəndlərindən görüntülər - Erməni postları sökülür
-
12:42Prezident Rusiyada səfərdədir (FOTO)
-
12:39"Bilim Bakı"nın şagirdləri növbəti uğura imza atıblar
-
10:45Dörd kəndin qaytarılması ilə sülh prosesi real fazaya keçdi - ŞƏRH
-
18:12Oxuduğu məktəbdə adı əbədiləşən şəhidin atası: “Sanki atasını qarşılayır” - VİDEO
-
12:59Aygün Əliyeva “Mir Şahinin vaxtı”nda: "Bizə yalnız effektiv nəticələr lazımdır"
-
11:37Deputat Ramil Həsən Ucarda seçicilərlə görüşdü
-
13:12Oslo Bəyannaməsi insan inkişafının təmin olunmasında yeni çağırışları ortaya qoyur ŞƏRH
-
16:52“Əli Kərimli “siyasi poçtalyon” funksiyasını üzərinə götürərək mitinqi anons edir” - DEPUTAT SƏRT DANIŞDI
-
12:54“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:27Şəhid və yaralıların olması barədə saxta xəbər yayanlar tutulub –DTX və MEDİA-dan BİRGƏ AÇIQLAMA
-
10:11“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
-
10:47Prezidentin o israrının ilginc səbəbi - görüş niyə təxirə salınmadı?
-
11:35Ermənisayağı “iqtisadi sıçrayış”
-
13:23ABŞ-Aİ-Ermənistan görüşü xüsusi məqsədlərə hesablanıb - Deputat
-
15:07Aİ, ABŞ və Ermənistanın təhlükəligörüşü - İrəvan üçün tələ...
-
10:37Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Ramil Həsənin 1 illik HESABATI
-
17:20Dayanıqlı inkişafa töhfə verən ali təhsil ocağı
-
09:25Hikmət Hacıyev NATO-nun sabiq Baş katibi Rasmussenlə bağlı paylaşım edib
-
09:19"MİNGƏÇEVİR DÖVLƏT UNİVERSİTETİ MODERNLƏŞDİRMƏ YOLUNDA" KİTABI HAQQINDA XOŞ TƏSÜRATLAR
-
12:574 fəsil dəniz mövsümü olan şimal adası
-
15:20“Əlbət ki, məlum terror öncədən planlaşdırılıb...” – Elşən Musayev
-
17:04Beynəlxalq Daun Sindromu Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
-
14:18Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
13:132024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
04 May 2024
03 May 2024
01 May 2024
28 Aprel 2024
26 Aprel 2024
25 Aprel 2024
24 Aprel 2024
23 Aprel 2024
22 Aprel 2024
20 Aprel 2024
19 Aprel 2024
18 Aprel 2024
16 Aprel 2024
09 Aprel 2024
07 Aprel 2024
06 Aprel 2024
03 Aprel 2024
30 Mart 2024
29 Mart 2024
28 Mart 2024
26 Mart 2024
25 Mart 2024
23 Mart 2024
19 Mart 2024
18 Mart 2024
Digər xəbərlər
-
SOSİAL
COP29 ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin üçüncü iclasında mühüm məsələlər müzakirə olunub
-
SOSİAL
Səbail MKS-nin Mərkəzi Kitabxanasında Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib
-
MANŞET, SOSİAL
Akademik Zərifə Əliyeva Azərbaycan oftalmologiya elmini dünyada tanıdıb
-
SOSİAL
Naxçıvanda “QHT-lərin IV İnkişaf və Mübadilə Proqramı” keçiriləcək
-
SOSİAL
Azərbaycanın Qlobal İqlim Dəyişikliklərinə verdiyi töhfələr (3-cü yazı)
-
SOSİAL
Qan donorluğu və irsi qan xəstəliyi ilə bağlı maarifləndirici tədbir təşkil olunub
-
SOSİAL
ASAN könüllülərinin “Qarabağ” mədəniyyət sərgisi baş tutub
-
SOSİAL
Xankəndidə ilk körpə dünyaya gəlib
-
SOSİAL
Kibercinayətkarlığa qarşı mübarizədə ictimai maarifləndirmə məsələləri müzakirə edilib