Təranə Paşayeva: "Uşaq və yeniyetmələr bunun fəsadlarını həyatlarının sonrakı mərhələlərində yaşayırlar"
11 Fevral 2022, 16:31
11 Fevral
2022
16:31
716
Uşaqlıq dövrü hər bir insanın həyatında çox əhəmiyyətli mərhələdir. Ana bətnindən başlayan və bəzən 18 yaşına qədər davam etdiyi qəbul edilən bu müddət insanın şəxsiyyət kimi formalaşmasında mühüm rol oynayır. Övladlarını ürəkdən istəyən hər bir valideyn onlar üçün ən yaxşısını etməyə çalışırlar. Bəzən daha yaxşı həyat naminə iş saatlarından əlavə olaraq da digər fəaliyyətlərlə məşğul olaraq ailənin maddi durumunu yaxşılaşdırmaq üçün səy göstərirlər. Əlbəttə ki, bunu bir tərəfdən təqdirəlayiq şəkildə qarşılaya bilərik. Lakin bəzən həddindən çox işə aludəçilik ailə daxilində münasibətlərə təsirini göstərir. Xüsusilə ağır iş saatlarından sonra ailədə baş verən anlaşılmazlıqlar gərginliyə çevrilə bilir və bunun fəsadlarını yalnız böyüklər deyil, uşaqlar da yaşayırlar.
Bugün bir çox ailələrdə həm ata, həm də analar çalışmaqdadır. Nəzərə alsaq ki, ölkəmizdə orta günlük iş saatı 8 saat təşkil edir, o cümlədən yolda itirilən vaxtı əlavə edərsək, təxminən 9-10 saat hər gün evdən kənarda vaxt keçirilir. Ailədə nisbətən kiçik yaşlı övladları olan, özləri isə çalışan valideynlər üçün bu amil daha mürəkkəb, qayğılı şəkildə keçir. Doğrudur, bir çox ata, analar işə gedərkən övladlarını yaxınları və ya qonşularına təslim edirlər, lakin bu şansı olmayan yetərincə valideynlərin də olduğunu unutmaq olmaz. Nəzərə alsaq ki, əksər müəssisələrdə uşaqları ora aparmaq və orda qayğısına qalmaq şəraitləri məhduddur, o zaman həmin valideynlərin məcburiyyətdən olsa belə cəmi bir yolu qalır – övladı evdə tək qoymaq.
Bəzi şəxslər burada qeyri-adi heç nəyin olmadığını, özlərinin də daha əvvəlki zamanlarda evdə tək qaldıqlarını bildirirlər. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, mütəmadi olaraq evdə yalnız qalan uşaq və yeniyetmələr bunun fəsadlarını həyatlarının sonrakı mərhələlərində yaşayırlar.
Aparılan araşdırmalar göstərir ki, hələ 8-10 yaşında olan, məktəbdə təhsil alan uşaqların bir neçə saatdan artıq tək qalması tövsiyə olunmur. Burada ən uyğun yaş sərhədi kimi 12 yaş görülür. Buna səbəb həmin yaşdan etibarən uşaqların özlərini daha rahat idarə edə bilməsi, çətin situasiyalarda doğru qərar qəbul etmə imkanı, evdə müxtəlif fəaliyyətlərlə rahatlıqla məşğul ola bilməsidir. Lakin qeyd olunan yaş səddindən aşağı olan digər uşaqlar üçün evdə təklik müxtəlif psixoloji və fiziki fəsadlarla nəticələnə bilər.
Bir qayda olaraq ailə diqqətindən uzaq olan, evdə daha çox yalnız olan uşaqlar və yeniyetmələrdə aqressiya, stresə meyillilik, özünü təcrid etmək, şiddət, özünəinam yetərsizliyi, qida, yuxu pozuntuları və digər psixoloji narahatlıqlar müşahidə edilir. Bəzən bu hallar daha faciəli sonluqlarla nəticələnir, uşaqlar evdə özlərinə xəsarət yetirə bilir, hətta bilməyərəkdən olsa belə həyatlarına son qoyurlar.
Bunu da qeyd etməliyəm ki, son zamanlar sosial şəbəkələr və informasiya portallarında evdə yalnız qalan uşaqların sanki fəryad etmək görüntülərini görmək məcburiyyətində qalırıq. Doğrudur, aidiyyatı qurumlar həmin uşaqların valideynləri ilə görüşərək profilaktik görüşlər aparıb, müəyyən tövsiyələr veriblər. Amma onu da nəzərə almalıyıq ki, bu bizim qarşılaşdığımız ilk hadisələr deyil. Bu səbəbdən də maarifləndirmə işlərini istər virtual aləmdə, istərsə də müxtəlif layihə və tədbirlər, görüşlər çərçivəsində sürətləndirmək lazımdır.
Bununla yanaşı burada valideynlərin öhdəliyinə bir sıra vacib və diqqət edilməli olan vəzifələr düşür. Mümkün şərait çərçivəsində övladları bir neçə saatdan artıq yalnız qoymayın. Əgər bu imkan olmasa belə, onları yaxınlarınız və ya güvəndiyiniz şəxslərə əmanət edin. Daha böyük uşaqlar və yeniyetmələr üçün günlük qrafiklər müəyyən edərək onların tək qalmaq hisslərini qismən aradan qaldıra bilərsiz. İş saatlarından sonra övladlarınıza zaman ayırın, onlarla birlikdə müxtəlif fəaliyyətlərlə məşğul olun, birlikdə dərs və tapşırıqlar, onların sevdiyi məşğuliyyətləri edin.
Qeyd etdiyim amilləri yerinə yetirməklə yarana biləcək mümkün psixoloji və fiziki fəsadların qarşısını ala bilərsiz. Bunlardan savayı övladlarınızda hər hansı bir ciddi psixoloji narahatlıqlar hiss etsəniz, mütəxəssislərə müraciət etməniz tövsiyə olunur.
Unutmayaq ki, uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Daha sağlam, faydalı cəmiyyət formalaşdıra bilsək, biz daha xoşbəxt və sağlam gələcəyə nail ola biləcəyik.
Təranə Paşayeva
"Loqos” Psixoloji və Nitq İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri
"Psixoloji Xidmət və Tədqiqatlar Mərkəzi” İctimai Birliyinin sədri
Psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Xəbər lenti
-
10:45Dörd kəndin qaytarılması ilə sülh prosesi real fazaya keçdi - ŞƏRH
-
18:12Oxuduğu məktəbdə adı əbədiləşən şəhidin atası: “Sanki atasını qarşılayır” - VİDEO
-
12:59Aygün Əliyeva “Mir Şahinin vaxtı”nda: "Bizə yalnız effektiv nəticələr lazımdır"
-
11:37Deputat Ramil Həsən Ucarda seçicilərlə görüşdü
-
13:12Oslo Bəyannaməsi insan inkişafının təmin olunmasında yeni çağırışları ortaya qoyur ŞƏRH
-
16:52“Əli Kərimli “siyasi poçtalyon” funksiyasını üzərinə götürərək mitinqi anons edir” - DEPUTAT SƏRT DANIŞDI
-
12:54“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:27Şəhid və yaralıların olması barədə saxta xəbər yayanlar tutulub –DTX və MEDİA-dan BİRGƏ AÇIQLAMA
-
10:11“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
-
10:47Prezidentin o israrının ilginc səbəbi - görüş niyə təxirə salınmadı?
-
11:35Ermənisayağı “iqtisadi sıçrayış”
-
13:23ABŞ-Aİ-Ermənistan görüşü xüsusi məqsədlərə hesablanıb - Deputat
-
15:07Aİ, ABŞ və Ermənistanın təhlükəligörüşü - İrəvan üçün tələ...
-
10:37Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Ramil Həsənin 1 illik HESABATI
-
17:20Dayanıqlı inkişafa töhfə verən ali təhsil ocağı
-
09:25Hikmət Hacıyev NATO-nun sabiq Baş katibi Rasmussenlə bağlı paylaşım edib
-
09:19"MİNGƏÇEVİR DÖVLƏT UNİVERSİTETİ MODERNLƏŞDİRMƏ YOLUNDA" KİTABI HAQQINDA XOŞ TƏSÜRATLAR
-
12:574 fəsil dəniz mövsümü olan şimal adası
-
15:20“Əlbət ki, məlum terror öncədən planlaşdırılıb...” – Elşən Musayev
-
17:04Beynəlxalq Daun Sindromu Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
-
14:18Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
13:132024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
-
12:56“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:46QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ
-
16:17“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
-
10:59“Füzuli Könüllüləri” qrupuna qəbula start verilib
-
11:46Ermənistan Rusiya sərhədçilərini rəsmən qovur - Kremlin cəzası... SENSASİON DETALLAR
-
15:11İKT sahəsində qadın olmaq - FOTO/VİDEO
-
14:32Fransa “ilhaq”a “Zvartnos”dan başladı
-
13:52Risk etməyin, 50-50 içmisinizsə, *5050-yə zəng edin!
-
12:50“ASAN Məktub” sosial proqramı balacaların arzularını reallaşdırmağa davam edir
-
11:36“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
-
12:15Hərbi xidmətdən yayınmağı vəd verən şəxs həbs olunub
-
15:52“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
17:17"Qərbin riyakar üzü" - Elşən Musayev faktlarla ifşa edir...
-
13:41Qərbin məqsədi İslamı gözdən salmaq və müsəlman dövlətlərə qarşı “səlib yürüşü” həyata keçirməkdir - RƏY
-
19:05Deputat Ramil Həsən Bağırbəyli kəndində seçiciləri ilə görüşüb
-
10:57Türkiyəli qonaqlar "ASAN xidmət"də
-
16:44Mingəçevirdə “Zəfərə aparan yol” adlı hərbi-vətənpərvərlik tədbiri keçirilib
-
16:41Mingəçevirdə “Yaşıl Dünya Naminə Həmrəylik ili” çərçivəsində tinglər əkilib
19 Aprel 2024
18 Aprel 2024
16 Aprel 2024
09 Aprel 2024
07 Aprel 2024
06 Aprel 2024
03 Aprel 2024
30 Mart 2024
29 Mart 2024
28 Mart 2024
26 Mart 2024
25 Mart 2024
23 Mart 2024
19 Mart 2024
18 Mart 2024
15 Mart 2024
14 Mart 2024
13 Mart 2024
12 Mart 2024
11 Mart 2024
10 Mart 2024
09 Mart 2024
07 Mart 2024
06 Mart 2024
Digər xəbərlər
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
GÜNDƏM, SOSİAL
2024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Risk etməyin, 50-50 içmisinizsə, *5050-yə zəng edin!
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Deputat Ramil Həsən Bağırbəyli kəndində seçiciləri ilə görüşüb
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Laçında əlverişsiz hava şəraitində azan Azərbaycan hərbçisi Ermənistandan Bakıya gətirilib
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Deputat: Antalya Forumundan Ermənistanın regionda sülhün bərpasında ciddi məsuliyyət daşıdığına bir daha əmin olduq
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Xocalı şəhidləri Polşadakı katolik kilsəsində anılıb - Foto/Video
-
GÜNDƏM, SOSİAL
"D&P Perfumum”dan Sevgililər gününə özəl kampaniya: 45 MANAT YOX, CƏMİ 25 MANAT
-
GÜNDƏM, SOSİAL
Mingəçevir əhalisinin seçimi bəllidir: BİR DAHA İLHAM ƏLİYEV